Elektron ədəbiyyat və sənət portalı

Sərçə balası

Bölmə: Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı 04.06.2019

 

Eldar Baxış (1947-1996)

Şair, tərcüməçi. “İydə çiçəyi”, “Üçtəpə bayatıları”, “Allı qız, ballı qız, xallı qız”, “Ağ saçların işığı”, “Qara ilə Qaracanın nağılı”, “Deyə bilmədiyim sözlər”, “Atlı oğlanlar” kitablarının müəllifidir. Əsərləri bir sıra dillərə çevrilib. “Məlikməhəmməd” uşaq pyesi Praqada tamaşaya qoyulub. A.S.Puşkin, R.Rojdestvenski və V.Şukşinin əsərlərindən nümunələri dilimizə çevirib.

 

Sərçə balası

İlahi, mənə yox, mən istəmirəm,
İlahi, yazığın gəlsin bu qıza.
Elə eləmə ki,
oğlanlar, qızlar,
Kişilər, arvadlar gülsün bu qıza.
Elə eləmə ki,
vüsal yerinə
Göz yaşı danışsın, qəhər danışsın.
Bir qızdan bir bölük adam danışsın,
Bir qızdan bir böyük şəhər danışsın.
Elə eləmə ki, bu qız bu eldə,
Dilə-dişə düşsün məndən ötəri…
Sərçə balasıdı bu qız bu saat,
Boynunu uzadıb dəndən ötəri.
Bu qızın
bu saat məndən umduğu,
Məndən istədiyi dən məndə yoxdu.
Bu qız ay istəyir, ay yoxdu məndə,
Bu qız gün istəyir gün məndə yoxdu.
Sevgi yoxdu məndə sevəm bu qızı,
Elə axan suyu belə döndərim.
Çevirəm özümü kəpənəyə mən,
Bu qızı çiçəyə, gülə döndərim.
Səndən çiçək olmaz, səndən gül olmaz,
Məndən də kəpənək, sərçə balası.
Durduğumuz yerdə biz niyə duraq,
Biz niyə tərpənək, sərçə balası?
Lap belə tərpəndik, lap belə getdik,
Sən deyən, mən deyən olası deyil.
Sərçə balasısan sən bu dünyada,
Şair ki, kəpənək balası deyil.
Kəpənək olmuşam dünyada bir vaxt,
Qanadım da olub bilmək istəsən.
İstəyim də olub özümə görə,
İnadım da olub, bilmək istəsən.
O qanad,
o inad,
o istək hanı,-
O qanad,
o inad,
o istək öldü.
Bircə gün çəkmədi gəlib-getməyi,
Kəpənək doğuldu, kəpənək öldü.
Ağca pambıq kimi,
ağca yun kimi,
Diddilər, diddilər o kəpənəyi.
Daraşıb qanadlı, əlli-ayaqlı,
Yedilər, yedilər o kəpənəyi.
Hanı o kəpənək, hanı o sevgi?-
Yaşamır, yaşamır, sərçə balası.
Bu ağ kəpənəklər o kəpənəyə,
Oxşamır, oxşamır, sərçə balası.
…Sən ey yeri, göyü yaradan kişi,
Uzaq görünürmü ordan yer sənə?!
Bu qıza bu boyda sevgi vermisən,
Mənə də bir azca sevgi versənə.
Səni də düşəsən mənim günümə,
Sənin göyün olsun,
quşun olmasın.
İlahi, neyləsən, sən mənə eylə,
İlahi, bu qızla işin olmasın…
 
 

Qәlәm

Olanım qәlәmdi vardan, dövlәtdәn,

Dövlәtdәn uzağam, vardan uzağam.

Özüm öz nökәrim, özüm öz bәyim,

Özüm öz qulluqçum, özüm öz ağam.

Qaşımı qaldırıb baxan deyilәm,

Dövlәt sümürәnә, var udana mәn.

Yemәyә bir loxma çörәk tapanda

Min şükür deyirәm yaradana mәn.

Qızılla, gümüşlә, ipәklә, tüllә

Xurcunum, fәrmәşim basılı deyil.

Asılı deyilәm mәn bir adamdan,

Bir adam da mәndәn asılı deyil.

Mәni düz yolumdan döndәrә bilmәz

Beş adam, on adam, yüz adam, canım.

Uçan bulud kimi, axan su kimi,

Әsәn külәk kimi azadam, canım.

Elә bu azadlıq bәsimdi mәnim,

Neynirәm dövlәti, neynirәm varı?

Neynirәm dilimi gödәk eliyәn

Qızılı, gümüşü, malı, davarı?

Bәsimdi, şeytana demәli sözü

Şeytanın üzünә şax deyirәmsә.

“Hә” demәli işә “hә” deyirәmsә,

“Yox”demәli işә “yox” deyirәmsә.

Mәnә qәlәm verib bu azadlığı,

Elә bu әlimdә tutduğum qәlәm.

Hәrdәn qadın kimi, hәrdәn qız kimi

Dizinә baş qoyub, yatdığım qәlәm.

Qәlәmin dizindә yata-yata mәn

Yuxular görmüşәm, dürlü yuxular.

Köhnә qala kimi, qalaca kimi

Sehrli yuxular, sirrli yuxular.

Ruhum uçub mәnim, ruhum qovuşub

Avara, Xәzәrә, Huna, Oğuza.

Qәlәmә demişәm dәrdim olubsa,

Qәlәmim dә açıb, deyib kağıza.

Qәlәmim olanda güclü oluram,

Çaşmayan adamı mәn çaşdırıram;

Bu gidi dünyanın pişiyini mәn

Ağaca, divara dırmaşdırıram.

Qәlәmim olanda qorxu bilmirәm,

Niyә qorxmalıyam mәn axı, niyә?

Olanım qәlәmdi vardan, dövlәtdәn,

Onun da qiymәti otuz qәpiyә.

Nә yaxşı ki, qәlәm otuz qәpikdi,

Nә yaxşı ki, deyil od qiymәtinә.

Nә yaxşı ki, qәlәm bazarda getmir

Maşın qiymәtinә, at qiymәtinә.

Axı otuz qәpik otuz min deyil,

Kimәsә borclu da qala bilәrәm.

Bu yazdığım qәlәm әlimdәn çıxsa,

Gedib ayrısını ala bilәrәm.