İnanıram ki, bu lüğət yalnız mütəxəssislərin deyil, hamının masaüstü kitabı olacaq

Elçin – İlk növbədə deməliyəm ki, Tərcümə Mərkəzi yarandığı gündən dövlət və millət əhəmiyyətli xeyli mühüm işlər görüb, Azərbaycan həqiqətlərinin, ədəbiyyatımızın, mədəniy­yətimizin dünyada tanıdılması və təbliği istiqamətində bir sıra əhəmiyyətli layihələr həyata keçirib. Ölkədə tərcümə sahəsinin tənzimlənməsi və təkmilləşdirilməsi, o cümlədən ana dilimizin saflığının qorunması və inkişafı istiqamətində xüsusi uğurlu layihələrə imza atıb. Dünyanın məşhur şair və yazıçılarının kitabları yüksək peşəkarlıqla tərcümə edilərək nəfis tərtibatda oxucularla görüşdürülüb.   

Dünyanı bürüyən və demək olar ki, əksər sahələrdə durğunluq yaradan məlum pandemiya şəraitində də Tərcümə Mərkəzi çalışmalarına ara vermədən, fəaliyyətini həmin yüksək templə davam etdirib. Xaricdə və Azərbaycanda kitablar nəşr olunub, müxtəlif mövzulu yazılar və videoçarxlar yerli və xarici portallar, qəzet və jurnallar vasitəsilə beynəlxalq ictimaiyyətə təqdim olunub. Tərcümə işinin peşəkarlıq səviyyəsinin artırılması, tərcümə mütəxəssislərinin ayarlanması və sertifikat-laşdırılması prosesinin davamlı şəkildə aparılmasını da təqdirəlayiq hesab edirəm. Mərkəzin “Xəzər” jurnalı, rəsmi saytı, eləcə də maarifçi əhəmiyyətli “Aydın yol”, “Açıq kitab”, “Epiloq” saytları yüksək bədii-mədəni meyarlarla oxucu zövqünün formalaşmasında əsl yaradıcı yanaşma nümayiş etdirir. İstərdim ki, bu saytların daha geniş oxucu auditoriyası olsun, bununla bağlı müəyyən zəruri tədbirlər həyata keçirilsin.

Mərkəz tərəfindən ərsəyə gətirilmiş və bu yaxınlarda işıq üzü görmüş “Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğəti”nin nəşrini isə xüsusi qeyd etmək istərdim. Mərkəzin kollektivi və tanınmış mütəxəssislər Afaq Məsudun rəhbərliyi altında hər bir azərbaycanlıya, eləcə də dilçilik elmimizə çox önəmli töhfə olan mükəmməl bir kitab ərsəyə gətiriblər. İnanıram ki, bu lüğət yalnız mütəxəssislərin deyil, hamının masaüstü kitabı olacaq.

Hər dəfə Tərcümə Mərkəzindən gələn kitabları, xüsusilə “Xəzər” jurnalını vərəqləyəndə görülən işin əhəmiyyətini yenidən hiss edirəm 

Sabir Rüstəmxanlı – Azərbaycanda lüğətçiliyin tarixi o qədər də qədim deyil, baxmayaraq ki, sözlərin düzgün yazılışı bütün yazıçıları düşündürüb. Hətta Mirzə Fətəli Axundzadə  o vaxtkı ziyalılara yazdığı məktublarında deyirdi ki, Azərbaycan türkçəsinin düzgün yazılışını bilmək istəyirsinizsə, mənim əsərlərimə baxa bilərsiniz. Yəni bu, onu göstərir ki, Azərbaycan dilinin lüğəti də, yazılış qaydası da tarix boyu yazıçıların əməyi nəticəsində mümkün olub. Onlar bu sahədə hər zaman böyük zəhmət çəkiblər. Bizim lüğətlərimizin də kökündə ədəbi dil dayanır ki, ədəbi dilin yaradıcısı da yazıçıdır.

Bu nəşr Mərkəzin orfoqrafiya lüğətçiliyi sahəsində son illər həyata keçirdiyi  fundamental layihələrin müasir tələblərə cavab verən ən dəyərli məhsuludur 

Mərkəzin təkmilləşdirilmiş formatda nəşr etdiyi yeni “Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğəti” misli görünməmiş bir hadisədir və milli maarifçiliyə ciddi bir töhfədir 

Cahangir Məmmədli – İlk növbədə Dövlət Tərcümə Mərkəzinin pandemiya dövründə fəaliyyəti ilə bağlı deməliyəm ki, Mərkəz çox məhsuldar işləmiş, onlayn internet formatında mühüm tədbirlər həyata keçirmişdir. Bu sıradan Azərbaycan həqiqətlərinin müxtəlif xarici dillərdə videoçarx vasitəsilə beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırılması işini yüksək dəyərləndirirəm. Mərkəzin nəzdində Tərcümə Agentliyinin yaradılması, dil və tərcümə mütəxəssislərinin sertifikatlaşdırılması, dil kursları, yeni təkmil “Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğəti”nin ərsəyə gətirilməsi kimi fundamental işlər də öz əlamətdar töhfələrini vermişdir. Peşəkar tərcüməçilərin seçimi təkcə Mərkəz üçün deyil, belə kadrların tələb olunduğu müəssisələr üçün də çox zəruridir. Ölkədə orijinal media faktı olan “Xəzər” jurnalının fəaliyyəti də təqdirəlayiqdir. Mərkəzin maarifçilik missiyası qurumun “Açıq kitab” elektron kitabxanası formatında daha aydın görünür.

Mərkəzin nəşr və fəaliyyəti ayrıca qeyd edilməlidir. Bu mənada, klassik və müasir Azərbaycan ədəbiyyatının dünya çapına çıxarılması, eləcə də ölkənin mənəvi-maarifçi durum üçün müstəsna əhəmiyyət daşıyan dünya ədəbiyyatı nəşrləri xüsusi qeyd edilməlidir.

Fikrimcə, Mərkəzin təkmilləşdirilmiş formatda nəşr etdiyi yeni “Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğəti” misli görünməmiş bir hadisədir və milli maarifçiliyə ciddi bir töhfədir. Mənə elə gəlir ki, lüğətin Azərbaycan Təhsil Nazirliyinin maliyyə dəstəyi ilə orta məktəblərə və ali təhsil müəssisələrinə, eləcə də Mədəniyyət Nazirliyinin  dəstəyi ilə ölkə kitabxanalarına paylanması çox zəruridir.

Yeni orfoqrafiya lüğətimizi indiyədək nəşr olunmuş Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətlərinin ən kamili hesab etmək olar

Qulu Məhərrəmli Ölkədə pandemiya və karantin şəraitinin mövcudluğu bütün qurumların, yaradıcı təşkilatların, o cümlədən Dövlət Tərcümə Mərkəzinin fəaliyyətini çətinləşdirib. Buna baxmayaraq verilən hesabatdan göründüyü kimi Mərkəz göstərilən dövr ərzində bir sıra qiymətli işlər görə bilib. Həmin işlər  sırasında Azərbaycan dilinin müxtəlif sahələrdə işlənməsi, dil normalarına riayət və tərcümədən istifadə məsələləri öndə olub. Mən Mərkəzin bu sahədəki fəaliyyətini, həmçinin Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə tanıdılması istiqamətində həyata keçirdiyi təşkilati tədbirləri yüksək qiymətləndirirəm.

İstənilən qurumun fəaliyyəti daha çox ortaya qoyduğu işlərin kəmiyyət və keyfiyyətində özünü göstərir. Bu mənada Mərkəzin çap etdiyi kitablar, o cümlədən tərcümə ədəbiyyatları ictimaiyyət tərəfindən olduqca müsbət qarşılanır. Bu nəşrlər sırasında heç şübhəsiz ki, “Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğəti”nin yeni nəşri xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Bildiyiniz kimi, Mərkəz uzun illər ərzində orfoqrafiya lüğəti üzərində gərgin iş apararaq onu cilalamış və mükəmməl şəkildə ictimaiyyətə təqdim etmişdir. Bu orfoqrafiya lüğətini, indiyədək nəşr olunmuş Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğətlərinin ən kamili hesab etmək olar.

Təəssüflə deməliyəm ki, hələ bu günə qədər hətta ziyalı təbəqənin də bir qismi dilimizdə çox işlənən bəzi sözlərin, terminlərin doğru-düzgün yazılış qaydasını bimir 

Cəlil Nağıyev – Bütün dünyanı bürüyən, bəşəriyyəti lərzəyə salan COVİD-19 pandemiyası dövründə Azərbaycan Dövlət Tərcümə Mərkəzi öz fəaliyyətini uğurla davam etdirmiş, dil və tərcümə sahəsində, beynəlxalq məkanda aparılan ədəbi mübadilələr istiqamətində bir sıra mühüm işlər görmüş və görməkdədir. Bu sıradan ilk növbədə Mərkəzin ərsəyə gətirdiyi yeni orfoqrafiya lüğətini qeyd etmək istərdim. Nəhayət ki, Azərbaycan ictimaiyyətinin çoxdan gözlədiyi və xalqımızın ehtiyac duyduğu “Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğəti” kitabı işıq üzü gördü. Bu qiymətli kitabı Azərbaycan Dövlət Tərcümə Mərkəzi hazırladı və nəşr etdi. Bu lüğəti Xalq yazıçısı, Azərbaycan Dövlət Tərcümə Mərkəzinin İdarə Heyətinin sədri Afaq Məsud tərtib edib. Uzun illərin ağır zəhmətinin bəhrəsi olan bu tədqiqat əsəri dövlət dilimizin inkişafı və doğru-dürüst şəkildə istifadə edilməsi yolunda atılmış uğurlu addım olmaqla yanaşı, həm də son dövrlərdə bu sahədə ərsəyə gətirilmiş misilsiz abidədir. Əlli illik müəllimlik, elmi-tədqiqatçılıq və tərcüməçilik təcrübəmdən çıxış edərək deyə bilərəm ki, bu lüğət eyni dərəcədə həm tələbələr, həm müəllimlər, həm də, ümumiyyətlə, hər bir azərbaycanlı üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edən bir vəsaitdir. Təəssüflə deməliyəm ki, hələ bu günə qədər hətta ziyalı təbəqənin də bir qismi dilimizdə çox işlənən bəzi sözlərin, terminlərin doğru-düzgün yazılış qaydasını bilmir. Barəsində bəhs olunan bu lüğət dilimizin saflaşmasına, cilalanmasına və inkişafına xidmət edir.

Təsadüfi deyil ki, lüğət “abad” sözü ilə başlayır, yəni obrazlı desək, bu lüğətdə ana dilimizin varlığı sahmana salınır, yenidən abad edilir 

Mərkəzin lüğəti işə yanaşma və tərtib səviyyəsinə görə “Divanü lüğət-it türk”lə müqayisə edilə bilər 

Çox nəfis, oxunuşu və istifadəsi asan bir kitab ortaya qoyulmuşdur 

Paşa Kərimov – Azərbaycan Dövlət Tərcümə Mərkəzinin pandemiya şəraitində gördüyü işləri qənaətbəxş hesab edirəm. Pandemiyanın həyatımızın bütün sahələrini əhatə etdiyi bir dövrdə, çətin şəraitdə tərcümə işinin təşkili sahəsində bir sıra işlər görülmüş, monitorinqlər aparılmış, ölkədə fəaliyyət göstərən tərcüməçilərin ayarlanması məqsədilə seçim turları təşkil edilmiş, rus, ingilis və ispan dilləri üzrə kurslar keçirilmiş, Mərkəzin Tərcümə Agentliyi yaradılmış, kitablar nəşr edilmişdir. Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə tanıdılması üçün görülən işlər, sosial şəbəkələrdə yayılan çarxlar da təqdirəlayiqdir. Ən böyük nailiyyətlər içində bu müddət ərzində ərsəyə gətirilmiş “Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğəti”ni xüsusilə qeyd etmək istərdim. Bu lüğət Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin 2011-ci ildə imzaladığı Azərbaycan dilindən istifadənin genişlən-dirilməsinə dair sərəncamına layiqli töhfədir. Çox nəfis, oxunuşu və istifadəsi asan bir kitab ortaya qoyulmuşdur. Giriş hissədə sözlərin asanlıqla tapılması üçün qeydlər var. Yeni lüğətin yaradılmasında əsas məqsəd vəsaitin süni sözlərdən təmizlənməsi, geniş əhali kütləsi və müxtəlif qurumlarda, KİV-də çalışanların işinə yarayan bir orfoqrafiya lüğəti ortaya qoymaqdan ibarət olub. Orta əsrlərdən bəri bütün lüğətlərdə ən cəlbedici cəhət – istifadənin asanlığı olub. Hesab edirəm ki, Azərbaycan Dövlət Tərcümə Mərkəzi bu lüğəti tərtib edərkən məqsədinə nail olub, qurama sözlərdən təmizlənmiş azad, dildə işlək sözlərdən ibarət, istifadəsi asan bir orfoqrafiya lüğəti ortaya qoyub. Fikrimcə, Azərbaycan Respublikasının coğrafi adlarının, dünya üzrə coğrafi adların, Azərbaycan milli musiqi adlarının, Azərbaycan xalçaları adlarının ayrıca olaraq lüğətə daxil edilməsi kitabdan istifadə etmək istəyənlərin sayını daha da artıracaq.