Kölgə

Oxucum, siz hələ sağsınız, amma mən artıq çoxdan “kölgələr səltənəti”nə köçmüşəm.

O il, illərdən ən dəhşətlisi idi. Buna qorxu da demək olmaz, insanları qorxudan da artıq vahimə bürümüşdü. Yerdə olduğu kimi göydə də çox qəribə hadisələr baş verirdi, taunun qara qanadları bütün dünyanı ağuşuna almışdı. Münəccimlər deyirdilər ki, fəzada Yer üzünün fəlakətini görürlər. Üstəlik, bu fəlakət təkcə insanların cisminə deyil, ruhuna, qəlbinə də sirayət edə bilir.

Bir gecə, Ptolomey şəhərindəki sarayda, şərab şüşələri ilə dolu masa ətrafında oturmuşduq. Otağımıza yalnız böyük bir çuqun qapı açılırdı. İçəridən bağlanan qapı Korinosda[1] hazırlanmışdı və xalis sənət əsəriydi. Bizi ay işığından, sayrışan qorxunc ulduzlardan, boş küçələrin vahiməsindən qoruyan qara pərdələr otağa kədərli görkəm verirdi. Amma özümüzü nə qədər tox tutsaq da dəhşətli mərəzin düşüncələrindən azad ola bilmirdik. Havada adamı boğan nəsə bir ağırlıq vardı, əsəbləri pozulmış insanlarda daha dözüm qalmamışdı. Adətən, həssaslıq artanda ağıl kütləşir – bizi də ölümcül ağırlıq sıxırdı. Bu ağırlıq əzalarımıza, otaqdakı  əşyalara, hətta şərab içdiyimiz qədəhlərə də yayılmışdı. Sanki hər şey dərin hüznlə əhatələnmişdi. Bircə  ziyafətimizi işıqlandıran yeddi lampanın işığı istisna idi. İşıq hərəkətsiz dilini irəli uzadıb ətrafında oturduğumuz qarağacdan olan dəyirmi masanı elə işıqlandırmışdı ki, elə bil güzgü idi və biz o güzgüdə solğun bənizimizin, donuq gözlərimizin narahat parıltısının əksini görə bilirdik.

Bütün bunlara baxmayaraq hər şeyi unutmaq üçün qəribə şəkildə əylənirdik. Əsəbiliklə qəhqəhə çəkir, mahnı oxuyurduq. Qırmızı şərab bizə qanı xatırlatsa da içməyə ara vermirdik.

Əslində, otaqda səkkizinci adam da var idi. Bu, gənc Zoil idi – meyiti otağın ortasında uzadılan oğlan. Heyif ki, o bizim qonaqlığımızda iştirak edə bilmirdi, amma taunun tanınmaz hala saldığı sifəti, baxışlarından boylanan ölüm qorxusu ilə, az da olsa, kef məclisinə qatıla bilirdi. Mərhumun gözlərinin düz mənə zilləndiyini hiss etsəm də,  cidd-cəhdlə bu baxışlardakı hüzndən uzaqlaşmaq, onlara əhəmiyyət verməmək üçün üzümü masaya tutub gur səslə mahnı oxumağa davam edirdim. Amma tədricən mahnımın səsi avazıdı, qara pərdələrə dəyən əks-sədası zəiflədi, nəhayət, susdum. Birdən mahnı sədalarının donduğu bu pərdələrin arasında kölgə peyda oldu: tutqun, qeyri-müəyyən, ay işığında yerə düşən insan kölgəsi kimi... Yox, bu, insan kölgəsi deyildi, hər halda Tanrının da kölgəsi ola bilməzdi, heç nəyə bənzəmirdi. Kölgə pərdələrin arasında titrəyərək dayandı, çuqun qapının səthində aydın göründü. Kölgə iri qapının üzərində tərpənməz halda dayanmışdı, cınqırı da çıxmırdı. Qapı mərhum Zoilin ayaqları tərəfdə idi, kölgə də meyitə şaquli istiqamətdə dayanmışdı. Pərdələrin arasından düşən bu kölgəni görən kimi, yeddimiz də başımızı aşağı salıb stolun üstündəki əksimizə baxdıq, gözümüzü qaldırmağa cürətimiz çatmadı.

Nəhayət, cəsarətlənib pıçıltıyla kölgədən haradan gəldiyini, kimliyini soruşdum.

– Mən ölüm kölgəsiyəm, Ptolomey şəhərinin katakombalarına yaxın yerdə, çirkli Xaron[2] çayını əhatələmiş qaranlıq dərələrdə yaşayıram!  

 Hamımız dəhşət və vahimə içində yerimizdən sıçradıq, karıxmış halda titrəyə-titrəyə bir kənarda dayandıq. Kölgənin səsi bir adamın deyildi, izdihamın səsi idi. Bu səs bizə minlərlə ölmüş dostlarımızı, yaxınlarımızı xatırlatdı! 

Tərcümə edən: Şəfiqə ŞƏFA

[1] Korinos – Yunanıstanın şimalında şəhər I Balkan müharibəsindən sonra (1812-1813) Osmanlı İmperiyasından Yunanıstanın tərkibinə keçib, əvvəllər isə Makedoniyaya məxsus olub.  

[2] Xaron çayı – Yunan əsatirlərinə görə, ölüləri yeraltı dünyanın tanrısı Aidin yanına aparmaq üçün daşıyıcı vəzifəsini icra edən Xaronun ölüləri daşıdığı yeraltı çaya çirkli Xaron çayı deyilirmiş.