“Aydın yol” müasir İsrail ədəbiyyatının tanınmış nümayəndəsi Anna Faynın hekayəsini təqdim edir.

İLAHİ SƏFED

(hekayə)

Şənbə şamlarını yandırıb dincəlmək üçün uzandım. Yuxuda gördüm ki... Deyəsən, heç yuxu da deyildi, tamam fərqli bir reallıq idi. Gördüm ki, səninlə qədim Səfeddə, müşahidə meydançasındayıq – Müqəddəs Ari sinaqoqunun yanında dayanıb-durmuşuq. Vadinin, şəhərin aşağılarındakı qürubu sürətlə sönür. Mən bu qürubun sürətinə heç cür öyrəşə bilmirəm. Böyüdüyüm yerlərdə şənbə heç vaxt evimizə qəfil gəlmir, aramla sivişib girir, elə bil götür-qoy edir ki, sürgün həyatı yaşayanları xoşbəxt eləməyə dəyər, ya dəyməz?

Yox, təbii ki, indi qaralan vadiyə baxan biz deyilik, mental əkslərimizdir. Onları bura Tanrının əmriylə öz bəndələrini hidayət edən mələklər keçirib. Sən özün isə arvadının şənbə şamlarını yandırmasını gözləyib yanağından bir öpüş alaraq sinaqoqa getdin. Mən də şamlarımı alışdırıb dincəlmək üçün uzandım.

İlahi Səfed. Əgər ilahi Yerusəlim varsa, ilahi Səfed niyə olmasın? İlahi Səfeddə həyatın bir-birindən ayrı saldığı sevgililər görüşür. Biz indi ən hündür Qalileyada deyil, bütün Qalileyaların ən ucasındayıq.

Həyatın əzabları ucbatından gələcəkdə xoşbəxt olacağımız həqiqət deyil. Onsuz da, öləndən sonra ruhumuza heç nə öyrədə bilmərik. Və ruhlar indi xoşbəxt ola bilmirsə, o dünyada da bəxtəvər olmayacaqlar. Öyrətmək üçün ilahi Səfedim var mənim.

Qoluna girirəm və qəflətən anlayıram ki, qısaqol köynəkdəsən. Əlim köynəyin qırışlarına deyil, ilıq, canlı dəriyə toxunur. Vücudunun istisi qəlbimə dolur. Elə məhrəm hissdir ki, onu ifadə etməyə söz də tapa bilmirsən. Sevgi. Hə, bu sevgidir.

Divandan qalxıb axşam yeməyinə salat hazırlamaq üçün mətbəxə keçirəm. Ərim duasını bitirib dalımca gəlir. Tərəvəzi çox ləng doğradığımdan yeməkdən əvvəl verəcəyi xeyir-duasını ləngitməyimə görə deyinir. Onun donqultusundan bezirəm. Əslində, mən küt bıçaqla tərəvəzi doğrayana kimi, o da masanı hazırlaya bilərdi. Bıçağımız da onun fərsizliyindən kütdür, elə özü kimi. Amma kefimi pozmuram. Çünki mən özüm ilahi Səfeddəyəm, mətbəxdə tərəvəz doğrayan mental surətimdir, amma bəlkə də, tərsinədir.

Sevgililər üçün yaranmış şəhərin küçələrində səninlə yanaşı gəzirik. Ətrafda kimsə görünmür – nə rəssamlar, nə musiqiçilər, nə də küçə alverçiləri... Cavan oğlan pırtlaşıq birçəklərini əsdirə-əsdirə barmaqlarını udun simlərində gəzdirir, fleytasını üfürən musiqiçi taktlarını ritmik cəh-cəhləriylə vurğulayır, skripkaçı udun boğuq avazı üzərində öz naxışlarını süsləyir.

Şəhər yenə boşalıb, yenə yalnız bizimdir, amma dondurma istəyən kimi satıcı göründü. O, soyuducu çantasının qayışını çiyninə keçirmişdi. Sən “burada gözlə”, – deyib, qocanın dalınca tələsirsən. Çatıb əlini cibinə salırsan, iki qızıl dinar çıxarırsan. İlahi Səfeddə ancaq nağıllardakı pullar işləyir: zuz, dinar; əgər şekeldirsə, gərək gümüşdən ola.

Mənə dondurma gətirdin, əzizim – şax-şax rəngli kağıza bükülmüş vaflinin içində! Belə dondurma ilahi Səfeddən başqa heç yerdə yoxdur. Mən qürubun naringi rəngini görəndə ağzımda da naringi dadı duyuram. Sürünə-sürünə şəhərin ətəklərini altına alan tünd mürəkkəb rəngli kölgələrdən ağzımda mürəkkəb tamı əmələ gəlir, qoxusu isə lavandanı andırır.

Keçibuynuzu ağacının altında qucaqlaşırıq. Ağacın quru şokolada bənzəyən, ovulub tökülən meyvələri çiyinlərimizə, ayaqlarımızın altındakı daşlara tökülür. Bəyaz köynəyini qızardan qürub sənə şahanə görkəm verir.

Biz yenə tamaşa meydançasındayıq, amma bu yer əvvəlkindən daha genişdir. Burada ancaq bizim üçün açıq olan restoran var. Məhəccərin yanında, lap uçurumun qırağında olan yeri seçirəm. Alçaq masanın həsir kreslolarına əyləşən kimi şəbəkəli məhəccərdən bir cüt göyərçin pırıldayıb uçur. Buradakı boşluq məni bezdirir və restoran yavaş-yavaş qonaqlarla dolmağa başlayır. Qonşu masanın arxasında oturan çoxuşaqlı bir ailədir: yeni köçkünlərdən olan, başına bəyaz saçaqlı yaylıq bağlamış hamilə qadın uşağını qucağında rahatlayır. İkiyaşlı körpə öz arabasında kürlük edir. Daha beş uşaq isə stulda qurcalanaraq yemək gözləyir. Onların atası, başına yəhudi təsəyi qoymuş kürən saqqallı arıq kişi menyunu nəzərdən keçirir. Kürlük edən körpə səsini başına atıb əlindəki süd dolu şüşəni yerə tullayır və onun sıçrantısı hər yana səpilir. Arıq, qara bəbirə oxşayan pişik stol-stulların ayaqları arasından ehtiyatla keçərək döşəmə daşlarının üstündəki süd damcılarını yalayır.

Diqqət cəlb etməyən bəstəboy ofisiant qadın parlaq səhifələrində göydəki ulduzlar əks olunan menyu ilə gəlir. Vadi də, şəhər də ləbaləb qəribə bənövşəyi dəniz kimi dolub, onun gen sinəsini aşağıdakı tək-tük işıqlar, bir də göydəki ulduzlar canlandırır.

Mən xrayme sifariş edirəm – acı souslu balıqla buz kimi qreypfrut şirəsi, sənə də ət gətirirlər. Dinmədən yeyirik, sonra baxışlarımız toqquşur. Gözlərin ifadəsizdir. Elə bil mənə baxsan da, görmürsən. Sən indi öz sevgilinləsən. Arvadın şənbə şamlarını yandıranda onun haqqında düşünürdün, amma mələklər sənin mental əksindən yapışıb fantaziyalarımın aləminə gətirməklə sizi bir-birinizdən ayırdı.

Siz Bolşaya Bronnayadakı sinaqoqun damına çıxırsınız. Orada dağ yəhudiləri əla ət qızardır. Bir anlıq arvadının əynindəki ipək ətəyin qıpqırmızı balaqları, çəkməsinin altlığı parıldadı. Onun vurduğu ətirin adamı sərməst edən rayihəsi – amarillis, vanil, müşk, paçuli – burnunun pərələrini qıcıqlandırır, lakin qızarmış ətin ağır qoxusu o kövrək flüidləri sıxışdırıb çıxarır. Axşam Moskvasının bitmək bilməyən ləngərli qürubunun çəhrayı rəngi şəhərin boz-gümüşü cizgilərində sayrışır.

Əzizim, sən burada cəmi bircə dəqiqə olmadın, amma bu da bəs elədi. Sevgililəri ayıran mələklər səni götürüb Bolşaya Bronnayadakı sinaqoqun damına endirdilər. Hər şey yerindədir: uçurum üzərindəki məhəccər və göyərçinlər, çoxuşaqlı ailə, döşəmənin daşlarını yalayan pişik. Lakin qarşımdakı həsir kreslo artıq boşdur. Tək qalmışam.

Əlimi yanımdakı kresloya qoyduğum muncuqlu çantamın içinə salıram. Ha eşələnsəm də, nə bir zuz, nə dinar, nə də gümüş şekel tapıram. Həyatımın ən yaxşı şam yeməyinin pulunu verməyə qəpiyim də yoxdur... 

                                                                  Tərcümə edən: İlqar Əlfi